Alveg rétt

Ég man eftir því þegar talað var um "litháensk mafíu" sem var að smygla dóp inn í landinu. Staðreyndir voru annað mál: samkvæmt tölur frá Keflavíkarflugvelli, af þeim 32 handteknir á Keflavík fyrir smyglun á milli janúar og águst 2006, Íslendingar voru meirihlutinn, og á meðal útlendingar voru Danir og Frakkar á toppinum. Aðeins 5 Litháar voru handteknir fyrir smyglun, sem er greinalega meiri en nóg sönnun til að tala um "litháensk mafíu". Ég er auðvitað ekki að segja að Íslendingar séu smyglarar - vil aðeins að benda á að hvað sönnun sé getur verið mjög misjafn.

Staðreynd er sú að það verður því miður alltaf fólk sem á engin traust á austur-Evrópabúum. En það besta vöpn gegn fordoma eru upplýsingar, umræða og fræðsla. Þess vegna er það gott þegar fólk eins og Einar talar um málið. 

Erfiðara fyrir Litháa að leigja

En hvað með það að koma í veg?

Fínt mál að ganga í herferð gegn fyrirtækjum sem brota mannréttindi erlendra starfamanna, en er málið ekki líka að koma í veg fyrir vandamál? Hvað með það að afhenda einstaklingum atvinnuleyfi, eins og Samfylking lofaði í vor? Ég tel það líka brýnt að ríkið - ekki fyrirtæki - tryggja að þeir sem hingað koma fái fræðslu um atvinnuréttindi sín. Hvernig er það hægt að erlent starfsmann veit að hann er ekki að vinna í samræmi við íslensku lögin, ef hann veit ekki einu sinni hvað það er? Fræða þá sem hingað koma um atvinnuréttindi sínum, þýða og útskýra kjárasamingin, og afhenda einstaklingum atvinnuleyfi - til að byrja með. Þannig getum við koma í veg fyrir vandamál, og myndi kostar okkar minna en að reyna að bjarga málið þegar allt fer í hers höndum.

Ákveðið að hefja herferð gegn ólöglegri starfsemi fyrirtækja

Æðislegt

Vildi aðeins segja að ég fagna þeim fréttum að Guðfríður Lilja Grétarsdóttir skuli taka til starfa sem framkvæmdarstýra þingflokks Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs í september. Hún er skörp, hugrökk, og kraftmikil kona sem er vel hæf til þess. Ég oska henni hjartanlega til hamingju.

Guðfríður Lilja framkvæmdarstýra þingflokks VG

Að byrgja brunninn

Alveg rétt hjá honum, Ögmundur. Brot gegn atvinnulögum og mannréttindum erlendra starfsmanna eru daglegt brauð hér á landi. Nýlega hefur mál verktakafyrirtækisins Arnarfells vakið athygli á atvinnurekendum sem brjóta rétt erlendra starfsmanna hér á landi, en það hefði ekki átt að koma neinum á óvart að svo myndi fara. Það er gott að atvinnurekendum séu sendar viðvaranir vegna slíkra brota, en það er ekki nóg. Markmiðið ætti að vera að forðast að slíkt eigi sér stað yfirleitt. Til þess eru ýmis ráð.

Í fyrsta lagi þarf að afhenda einstaklingum atvinnuleyfi, en ekki atvinnurekendum eins og nú er. Einstaklingurinn er þannig bundinn til að vinna aðeins á þennan stað, eða sækja aftur um ef hann vill vinna annars staðar. Svona umsóknarferli er bæði ósveigjanlegt og erfitt fyrir umsækjendur. Eigum við ekki frekar að veita erlendum starfsmönnum frelsi til að vinna þar sem þeirra er þörf og þar sem þeir vilja sjálfir starfa? Atvinnurekendur sem fara illa með starfsfólk sitt eiga þá á hættu að missa starfskrafta, en hinir sem virða réttindi þess ættu auðveldara með að fá til sín gott starfsfólk. Þar fyrir utan myndi þetta fyrirkomulag gera atvinnumarkaðinn sveigjanlegri og þannig bæta efnahag þjóðarinnar.

Í öðru lagi vantar mikið upp á að þeir sem hingað koma fái fræðslu um atvinnuréttindi sín. ASÍ hefur nú þegar þýtt atvinnuréttindi erlendra starfsmanna yfir á tæp 20 tungumál. Þegar einstaklingur sækir um atvinnuleyfi hér á landi er bráðnauðsynlegt að hann fái þessar upplýsingar á móðurmáli sínu. Það er líka brýnt að kjarasamningur hans sé þýddur. Þannig mætti koma í veg fyrir að brotið sé á ýmsum réttindum erlendra starfsmanna, t.d. með því að bjóða þeim lægri laun en Íslendingum í sömu störfum.

Í þriðja og síðasta lagi er ekki nóg að efla eftirlit með atvinnurekendum. Það þarf líka að refsa þeim sem brjóta lögin, jafnvel með því að loka fyrirtækjunum ef brotin eru mjög alvarleg. Sérstaklega þarf að skoða fyrirtæki sem nota starfsmannaleigur sem eru alræmdar fyrir mannréttindabrot til að ná í erlent starfsfólk. Þess vegna sagði ég í vor að það væri skynsamlegra að opna Ísland fyrir Búlgörum og Rúmenum, sem nú hafa fengið aðild að ESB, en að fá þá hingað í gegnum þjónustusamninga og starfsmannaleigur. Félagsmálaráðherra var á öðru máli í vor, og við heyrum nú árangurinn af þeirri stefnu í fjölmiðlum.

Þetta eru nokkrar hugmyndir um það hvernig hægt er að byrgja brunninn áður en barnið er dottið ofan í – hvernig hægt er að koma í veg fyrir réttindabrot í stað þess að bíða þess að þau verði að fjölmiðlamáli.

Ögmundur Jónasson: Full ástæða til að athuga hvort réttindi sjúkrahússtarfsmanna séu virt

Kominn heim

Ég er kominn aftur til landsins eftir 7-vikur frí í Búlgaríu, þar sem kona mín er frá. Búlgaría er yndisegt land, og það var mjög gott að gleyma að netið sé til og slaka bara af á ströndinni. Samt, eftir næstum því 8 ára á Íslandi, 35-40 stig er aðeins of mikið fyrir mig. Get ekki einu sinni man eftir því þegar það var bara "venjulegt sumar" hjá mér, þegar ég bjó í Baltimore. Kannski er ég loksins að byrja að aðlagast?

Jæja, ætla að skrifa bráðum aftur um innflytjendamál, og kannski sýna ykkur nokkra myndir frá Búlgaríu.